dede korkut hikayeleri kısa özeti

DEDE KORKUT HİKAYELERİ KISA ÖZETLERİ

Aşağıda on iki adet hikayenin özeti verilmiştir.

A.SALUR KAZANIN EVİNİN YAĞMALANMASI

Salur Kazan,   Uruz Han'ın uyarısına rağmen, Oğuz beyleriyle ava çıktığı anda , evine üç yüz yiğidi ve Uruz'u bırakmasına rağmen   gelir. Eşini, gelinini ve oğlunu esir alır. Gördüğü rüya üzerine avdan dönen Salur  , düşman ellerine gider. On bin koyununu düşmana vermeyen çoban da   kendisiyle gelir. Oğuz beyleriyle   düşmanı yener ve yurtlarına dönerler.

B.DİRSE HAN OĞLU BOĞAÇ HAN

Toy edilirken Karatağ'a oturtulan ve çocuğu olmayan Dirse Han'ın   oğlu olur ve Bayındır Han'ın boğasını öldürdüğü için Dede Korkut   "Boğaç Han" olarak adlandırılır, bey olur.

Dirse Han'ın   yiğidi, oğlanı babasına kötüler. Babası avda oğlunu oklar. Annesinin sütü ,  kırçiçeği oğlanın yarasına derman olur.

Oğlan, kırk kişi tarafından kaçırılan babasını kurtarır. Dirse Han oğluna taht verir.

C. KAM BÜRE BEG OĞLU BAMSİ BEYREK

Bayındır Han'ın Oğuzları topladığı alana  tüm beylerin oğullarıyla gelmesi üzerine, Büre Bey üzülür. Oğuz beyleri, Büre Bey için   oğul, Bican Bey'e de doğacak oğlana vermesi için bir kız dilerler. Doğan oğlan büyüdükten sonra kendisine   getiren bezirgânları kafirlerden kurtarır ve "Bamsi Beyrek" ismini  alır. Banı Çiçekle evleneceği zaman  kafirler düğünü basarak Bamsi'yi esir alır. Banı Çiçek'in abisi Deli Karçar'a Yalancı oğlu Yaltacık'ın   gömlek getirip "Bamsi öldü." demesiyle Banı Çiçek Yaltacık'a verilir. Düğün gecesi   bulunduğu kaleden, tekürün kızının yardımıyla kaçan Bamsi, yaşadığını Bani Çiçek'e bildirir.   düğün yapılır.

D. KOCA DUHA OĞLU DELİ DUMRUL HİKÂYESİ

Duha Koca oğlu Deli Dumrul,   kuru çayın üstüne köprü diker, geçenden de geçmeyenden de apara kçe alır. Bunun sebebini de   yiğitliğinin yayılması olarak açıklar. Köprü üstünde   ölmesi üzerine Deli Dumrul,   yiğidin canını alan Azrail'in gelip kendisiyle savaşmasını ister. Bunun  üzerine Allah, Azrail'i Deli Dumrul'un canını alması için yollar. Deli Dumrul, Azrail'i   yakalayamaz ve Allah'ın birliğine iman eder. Bir can getirmesi şartı ile  canı bağışlanacak olur.

Annesi de babası da can vermeyi kabul etmez.  öleceğine inanan Deli Dumrul, karısıyla helalleşmeye gider. Karısının kendisine canını vermesini istemesi üzerine Allah'a "Ya ikimizin canını de canını al ya ikimizi de yaşat." der. Allah ikisine de 140'ar yıl ömür verir.Annesi ve babasının da canını alır.

E. KAZAN BEYİN OĞLU URUZ BEYİN TUTSAK OLMASI HİKÂYESİ

Kazan Bey, oğlunun   bir kan akıtıp, baş kesip isim sahibi olamayışına üzüldüğünü bildirir. Oğlu   babasından nasıl savaş edildiğini, kan döküldüğünü kendisine öğretmesini ister. Kazan Han   oğlunu ava çıkarır,   düşman gelir ve Kazan Han savaşmaya başlar. Oğluna sadece izlemesini söylemesine rağmen oğlan babasına fark ettirmeden savaşır. Babası, oğlunu bulamaz  evde de göremeyince düşmanla savaşılan alana  gelir. Oğlunun kılıcını görünce onun esir düştüğünü anlar. Düşmanla bir  başına savaşa giden Kazan Bey, yenilir. Bunun üzerine Hatun kırk kızla ve diğer Oğuz beyleri ile  kafirleri yener. Oğuzlar yurtlarına dönerler.

F. KANLI KOCA OĞLU KAN TURALI HİKÂYESİ

Kanlı Koca adında   Oğuz eri kahraman oğlu Kan Turalı'ya onu evlendirmek istediğini söyler.   oğlan, aradığı kadar kahraman, gözü pek bir kız bulamaz. Babası arar ve Trabzon tekürünün kızının   oğlunun istediği gibi bir kız olduğuna kanaat getirir.Bir aslanı, bir boğayı  ,  bir deveyi öldürmek şartıyla verilecek olan kızı, Kan Turalı bu şartları gerçekleştirerek alır. Evlendikleri gece kafirlerin saldırısına uğrar ,  savaşırlar. Savaş devam ederken Selcen Hatun eşini arar, bulamaz. Bulduğu yerde   yardım eder. Selcen Hatun'un düşmanı yendiği için övüneceğini düşünen Kan Turalı,   öldürmeye karar verir. Ok çekerler; ancak Selcen, okunun başındaki demiri çıkartmıştır. Selcen'i böylece deneyen Kan Turalı ve Selcen,   dönerler.

G. BASAT'IN TEPEGÖZÜ ÖLDÜRMESİ HİKÂYESİ

Basat, Uruz Bey'in Oğuzlar'ın göçü esnasında  düşürülüp bir aslan tarafından büyütülen oğludur. Uruz'un çobanı Oğuzlar'ın   göç ettikleri sırada bir peri kızıyla çiftleşir. Peri kızı, bunun acısını Tepegöz'ü   Oğuzlar'ın içine salarak çıkarır. Tepegöz, çocukların kulaklarını, burunlarını yer; adamları   öldürür. Basat'ın kardeşi Kıyan Selçuk da Tepegöz yüzünden ölmüştür. Basat gider ,  kardeşi uğruna Tepegöz ile savaşır. Önce gözünü yok eder; sonra da öldürür.

H. KAZICIK KOCA OĞLU YİĞENEK HİKÂYESİ

Bayındır Han'ın   Oğuz beylerini sohbete çağırdığı   gün, aralarından Kazılık Koca denilen   bey Bayındır Han'dan akın ister. İzin alınır, Kazılık Koca yararlı ihtiyarlarla   Karadeniz kenarındaki   kaleye gider. Kalenin Tekürü Kazılık Koca'yı aklar ,  esir alır. 16 yıl esir kalan Kazılık Koca'nın 16 yaşına gelmiş olan oğlu Bayındır Han'a giderek   kurtarmaya gideceğini söyler. Yanına 24   beyini de alır. Yola çıkmadan gördüğü   Dede Korkut'tan öğütler alan Yiğenek,   dualar ederek tekürü yener. Babasını kurtarır.

İ. BEGİL OĞLU EMREN'İN HİKÂYESİ

Bayındır Han, Gürcistan'dan haraç olarak   kılıç, bir çomak, bir at geldiğini görünce kızar. Bunları yiğitlere,   veremeyeceğini söyler. Dede Korkut, bu üç haracın da bir yiğide verilmesi yönünde   verir. Begil Yiğit, bunları kabul eder. Haraçları alan Begil Yiğit, Gürcistan !a  yerleşir. Oğuz'a geldiğinde Kazan Bey'in Begil Yiğide avda hünerli olduğunu; ancak bu hünerin ata bağlı olduğunu söylemesi üzerine darılır. Oğuzlara başkaldırışından onu sadece  karısı döndürür ve ava çıkmasını söyler. Av sırasında   uyluğunu kıran Begil, bunu bir süre saklar. Açıklaması üzerine Tekür   duyar ve Oğuz üstüne yürür.    Emren direnir. Allah ona kırk er gücü verir,   kafirler yenilir.

K. SALUR KAZANIN TUTSAK OLUP OĞLU URUZUN ÇIKARDIĞI HİKÂYESİ:

Tarabuzan Tekürü Salur Kazana   şahin gönderir. Salur Kazan şahinci başına haber vererek   çıkacağını söyler. Av sırasında şahin, Taman'ın Kalesine iner. Şahinin   gittiği sırada Salur Kazanın uykusu gelir, 7 gün uyur. Taman, Salur Kazan'ın Oğuz beyi olduğunu öğrenince   esir alır. Taman'ın eşinin isteği üzerine esir edildiği yerden  çıkarılan Salur Kazan'dan kafirleri övmesi istenir, ama o övmez. Kardeşi ve oğlu olduğu için de öldürülemez. Oğlu Uruz, Salur Kazan'ı kurtarmaya gelir. Kazan ile oğlu savaştırılır ve Uruz babasını yaralar. Tam bu sırada Kazan Bey Uruz'a babası olduğunu açıklar. Uruz, babasının elini öper, yurtlarına dönerler.

L. UŞUN KOCA OĞLU SEĞREK HİKÂYESİ

Uşun Koca adında birinin Eğrek ve Seğrek adında iki oğlu vardır. Eğrek, bir gün beyleri çiğneyip Kazan Bey'in karşısına gelir, oturur. Ters Uzamış adında bir bey ona baş kesmediğini, kan dökmediğini, aç doyurmadığını, burada ne aradığını sorar. Eğrek, baş kesmenin, kan dökmenin hüner olduğunu öğrenince Kazan Han'dan akın diler. Kazan Han, kabul eder; üç yüzer verip gönderir. Bu akın sırasında esir düşer. Kardeşi Seğrek, onu kurtarmaya gider. Kafirler, Eğrek kardeşini tanımadığı için bir tuzak kurmak isterler. Seğrek'in bir deli olduğunu, yoldan geçenlerin ekmeğine el uzattığını, bunun üstüne yürürse onu serbest bırakacaklarını söylerler. Eğrek gidince bu kişinin kardeşi olduğunu öğrenir. Kafirleri yenerler. Yurtlarına dönerler.

M. İÇ OĞUZ DIŞ OĞUZ ASİ OLUP BEYREK'İN ÖLDÜĞÜ HİKÂYESİ:

Kazan 3 yılda   İç ve Dış Oğuz beylerini toplar,   nesi var nesi yoksa yağmalatırdı. Yine Kazan'ın   yağmalattığı bir zaman   Oğuz beyleri gelmez, İç Oğuz beyleri yağma eder. Bunun üzerine Dış Oğuz beyleri Kazan'a düşman olur. Kıl baş adında bir bey Dış Oğuz beylerinden Aruz'un yerine  gider ve Dış Oğuz beylerinin Kazan Han'a kin beslediğini öğrenir. Kıbaş gittikten sonra   Oğuz beyleri yemin eder, Beyrek'in bu yemine katılmasını yoksa öldürüleceğini söylerler. Beyrek, kabul etmez, sadece  Dış Oğuz beyleri de Beyrek'e kıyamaz. Aruz Bey, Beyrek'in sağ uyluğunu keser. Beyrek öleceğini anlayınca Kazan Han'a   yerde bırakmamasını vasiyet eder. Kazan Bey   İç Oğuz beylerini toplayarak Aruz'un evini yağmalar, kendisini öldürür. Kazan,   Oğuz beylerini affeder...